ФЭЙКІ

Што такое фэйк і фэйк-ньюс?

Фэйк - гэта ілжывая, часцяком сенсацыйная інфармацыя, якая распаўсюджваецца пад выглядам навінаў. Прамы пераклад гэтага англамоўнага словы азначае падман, фальшыўку.

1. Дакладнасць інфармацыі

1

Поўная хлусня

Прыклад: часта выкарыстоўваецца для паведамленняў аб чыёй-небудзь гібелі.

2

Выбарачная хлусня

Выкарыстоўваецца ў паведамленнях з праўдзівай (у цэлым) інфармацыяй.

3

Скажоная прадстаўленасць

Выкарыстоўваецца ў рэальных апісаннях падзей, але з адрэдактыраванымі фрагментамі.

2. Дакладнасць месца і часу падзеі

1

Падман па часе

Інфармацыя падаецца як актуальная, хоць яна мела месца ў мінулым.

2

Падман па месцы

Падзея адбылася ў іншым месцы, але інфармацыя аб ім «перанесена» у патрэбную лакацыі.

3. Дакладнасць удзельнікаў

1

Фальшывы акаўнт

Навіна спасылаецца на публікацыю фэйкавага профілю пэўнай публічнай асобы.

2

Другарадны персанаж

Інфармацыя падаецца ад асобы негалоўнага ўдзельніка.

3

Неправераныя ўдзельнікі

Выкарыстоўваюцца паказанні неправераных «сведак».

Стаўцеся крытычна да загалоўкаў. Фэйкавыя навіны з самага загалоўку літаральна крычаць пра сваю важнасць і выключнасць. Пажадана з клічнікам у канцы. Таму калі загаловак здаецца вам неверагодным, то верагодна, што гэта выдумка журналіста
Прыгледзьцеся да адрасу URL. Сайты-падробкі могуць цалкам імітаваць буйныя навінавыя сайты. Таму паспрабуйце зайсці на сайт па арыгінальнай спасылцы і зверыць URL-адрасы навін.
Сачыце за памылкамі друку. Часта фэйкавыя навіны грашаць вялікай колькасцю памылак і памылак друку.
Звярніце ўвагу на дату публікацыі. Многія фэйкавыя навіны ніяк не датаваны, таму што кажуць пра падзеі, якіх ніколі не было.
Правярайце, ад чаго адштурхваецца аўтар. Калі гэта сур'ёзны тэкст, але аўтар не знайшоў час расставіць спасылкі на першакрыніцы, прыводзіць даследаванні неназваных экспертаў або выкарыстоўвае пасажы тыпу «усім вядома што малако здымае псаванне», то гэта альбо свядомы фейк, альбо фантазіі аўтара, якія ён спрабуе выдаць за факты.
Пашукайце гэтую навіну ў іншых выданнях. Калі такой навіны няма больш нідзе, то, хутчэй за ўсё, гэтая навіна ілжывая. Калі ж пра гэта напісалі аўтарытэтныя сайты, якім вы давяраеце, то навіна хутчэй за ўсё сапраўдная.
Пераканайцеся, што гэта не жарт. Звярніце ўвагу на тон напісання матэрыялу. У сетцы шмат жартоўных навінавых сайтаў, якія штодзень штампуюць жартоўныя навіны.

Whois Lookup

Вы зможаце атрымаць афіцыйныя дадзеныя пра любы сайт:
-Колькі ён існуе
-У якой краіне зарэгістраваны
-Колькі разоў змянялася даменнае імя
Уся гэтая і шматлікая іншая інфармацыя дазволіць вызначыць надзейнасць інтэрнэт-рэсурсу.

Mapchecking

Сэрвіс, які дазволіць палічыць ўмяшчальнасць залы, плошчы, стадыёна, ды і наогул любога аб'екта на карце. Вы можаце ўручную вылучыць постаць для пралікі, выбраць колькасць людзей на квадратны метр і праверыць на праўдзівасць навіны, якія распавядаюць аб мітынгах, сходах або маштабных падзеях.

TinEye

Часцей за ўсё для інфармацыйнай прапаганды выкарыстоўваюць візуальныя трыгеры, якія выклікаюць яркія эмоцыі. Tineye.com дапамагае не толькі вызначыць першакрыніцу фота, але і адсачыць: як, калі і на якіх інтэрнэт-рэсурсах гэта фота мянялася.

DownloadHelper

Інфармацыя з інтэрнэту мае ўласцівасць знікаць. Калі вы абапіраецеся на нейкую крыніцу, лепш засцерагчы сябе і захаваць матэрыялы, якія вы выкарыстоўваеце. DownloadHelper дазволіць захаваць любое відэа з любога партала.